Veiligheid in laboratoria en praktijkruimtes begint bij goed beheer

Veiligheid in laboratoria en praktijkruimtes begint bij goed beheer

Ontdek hoe facility management laboratoria en praktijkruimtes veilig houdt, risico’s voorkomt en continuïteit van onderwijs waarborgt door preventief onderhoud en risicobeheer.

Laboratoria en praktijkruimtes zijn onmisbaar voor praktijkgericht onderwijs, maar vormen tegelijkertijd één van de meest risicovolle omgevingen binnen een school. Een kleine nalatigheid – zoals een verlopen keuring of verkeerd opgeslagen chemicaliën – kan leiden tot onveilige situaties, uitval van lessen of zelfs sluiting van een ruimte. Goed facility management is daarom geen luxe, maar een randvoorwaarde voor veilig en continu onderwijs. 

Effectief beheer betekent dat risico’s vroegtijdig worden gesignaleerd én structureel worden aangepakt. Dit voorkomt onverwachte incidenten, vermindert uitval van practica en geeft scholen grip op veiligheid en compliance. 

Specifieke risico’s in laboratoria en praktijkruimtes 

Chemische en biologische risico’s 

Laboratoria werken met diverse gevaarlijke stoffen, zoals zuren, basen, oplosmiddelen en microbiologische monsters. Deze materialen kunnen bij onjuist gebruik of onvoldoende bescherming leiden tot spatten, lekkages of blootstelling aan micro-organismen. Preventieve maatregelen zoals correcte labeling, afgesloten opslag, het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen en een goede afzuiging zijn essentieel om risico’s te beperken. 

Fysische risico’s door apparatuur 

Naast chemische en biologische gevaren vormen ook machines en apparatuur een risico. Denk aan centrifuges, snijmachines, verwarmingsplaten en lasapparatuur. Onvoldoende onderhoud of verkeerd gebruik kan zorgen voor ernstig letsel. Facility management speelt hierbij een belangrijke rol door periodieke keuringen te organiseren en duidelijke gebruikersinstructies te waarborgen. 

Opslag en veroudering van stoffen 

Een veelvoorkomende oorzaak van incidenten is de opslag en veroudering van laboratoriumstoffen. Verouderde of verkeerd opgeslagen chemicaliën kunnen instabiel worden, wat het risico op gevaarlijke reacties verhoogt. FM kan toezicht houden op het correct opslaan van stoffen, het bewaken van houdbaarheidsdata en het tijdig afvoeren van materialen die niet meer veilig te gebruiken zijn. 

Apparatuur en installaties: veilig gebruik en onderhoud 
Apparaten moeten veilig worden gebruikt en regelmatig worden onderhouden. Facility management stelt onderhoudsschema’s op, registreert reparaties en zorgt dat keuringen tijdig worden uitgevoerd. Dit geldt zowel voor laboratoriumapparatuur als voor praktijkruimtes met hout-, techniek- of technieklokalen. Door preventief onderhoud worden kleine gebreken tijdig gesignaleerd voordat ze leiden tot storingen of ongelukken. Zo blijft apparatuur betrouwbaar en kunnen onderwijsactiviteiten veilig doorgaan. 

Brand-, gas- en elektrische veiligheid 
Laboratoria en praktijkruimtes bevatten vaak meerdere energiebronnen. Gasinstallaties, elektrische circuits en verwarmde apparatuur brengen risico’s met zich mee. FM plant regelmatige inspecties, controleert noodvoorzieningen zoals brandblussers en noodstops, en zorgt dat protocollen up-to-date zijn. Brandveiligheid kan verder worden gewaarborgd door het installeren van rookmelders, sprinklerinstallaties en duidelijke vluchtwegen. Gaslekdetectie en automatische afsluiters verminderen de kans op ongelukken met gasinstallaties. Voor elektrische veiligheid is het cruciaal dat stopcontacten, bedrading en apparatuur periodiek worden gecontroleerd op slijtage en beschadigingen. 

De sleutelrol van Facility Management 

  • Preventief onderhoud en inspecties 
    Facility managers voeren periodieke inspecties uit van apparatuur, installaties en veiligheidsvoorzieningen. Preventief onderhoud omvat het controleren van laboratoriumapparatuur, gas- en elektriciteitsinstallaties, brandbeveiliging en ventilatiesystemen. Hierdoor worden afkeuringen bij inspecties voorkomen en ontstaat er grip op de onderhoudsplanning en budgetten. 
  • Risico-inventarisatie en veiligheidsplannen 
    FM stelt op basis van inventarisaties van risico’s uitgebreide veiligheidsplannen op. Dit kan bijvoorbeeld gaan over chemicaliënopslag, noodprocedures bij gaslekken, elektrische veiligheid of gebruik van apparatuur. Plannen worden gedocumenteerd, gecommuniceerd met docenten en personeel, en regelmatig bijgewerkt om nieuwe risico’s te dekken. 
  • Samenwerking met docenten, schoolleiding en externe partijen 
    Veiligheid is een gedeelde verantwoordelijkheid. FM werkt samen met docenten, laboratoriumcoördinatoren, schoolleiding en externe partijen zoals brandweer en inspectie. Deze samenwerking zorgt dat protocollen correct worden nageleefd, risico’s worden gemitigeerd en bij incidenten snel kan worden gehandeld. 

Concrete beheertips voor veilige laboratoria 

  • Regelmatige checklists en inspecties per ruimte 
    Gebruik standaardchecklists voor laboratoria en praktijkruimtes om chemicaliën, apparatuur, noodvoorzieningen en persoonlijke beschermingsmiddelen te controleren. Digitale tools kunnen inspecties registreren, zodat geen controle wordt overgeslagen. 
  • Training en bewustwording van personeel en leerlingen 
    Een laboratorium is pas veilig als iedereen weet wat te doen. Regelmatige BHV-trainingen, uitleg over protocollen en instructies voor apparatuur zorgen dat medewerkers en leerlingen risico’s herkennen en correct handelen. 
  • Up-to-date houden van protocollen en handleidingen 
    Handleidingen voor apparatuur, noodprocedures en veiligheidsrichtlijnen moeten altijd actueel zijn. FM zorgt dat deze documenten digitaal beschikbaar zijn en regelmatig worden gecontroleerd en geüpdatet. 
  • Integratie van technologie 
    Slimme sensoren voor gas, rook en temperatuur kunnen FM helpen bij het vroegtijdig signaleren van afwijkingen. Digitale checklists en monitoring van onderhoudsplannen zorgen dat inspecties efficiënt en volledig worden uitgevoerd. 

Facility management: cruciaal voor continuïteit en veiligheid 

Laboratoria en praktijkruimtes vragen om structurele aandacht en deskundig beheer. Door preventief onderhoud, risicomanagement en samenwerking centraal te stellen, voorkomt facility management incidenten en creëert het een stabiele, veilige leeromgeving. Dit biedt scholen zekerheid, continuïteit en aantoonbare grip op veiligheid. 

Meer weten? 

Maak veiligheid meetbaar - vraag de QuickScan aan! 

Wil je inzicht in de veiligheid van jouw laboratoria en praktijkruimtes? Vraag onze QuickScan Laboratoriumveiligheid aan en ontvang: 

  • Een overzicht van actuele risico’s 
  • Concrete verbeterpunten per ruimte 
  • Een prioriteitenlijst voor beheer en onderhoud 

Plan hier je QuickScan of neem contact op via info@younggroup.nl / 0172 – 745 085